Varens in het herfstbos

Zicht in herfstbos op Polystichum polyblepharum

Na weken het varenbos weer aan het lot over gelaten te hebben, was het weer spannend om te zien hoe de varens zich hebben weten te handhaven.

En ik val in herhaling, ook nu bleek de hele aangeplante bosvegetatie het uitstekend te doen.

zicht vanuit nieuwe positie

Het blijft een feest, welliswaar ontwikkelen alle planten zich "in dit wild" beduidend anders, de groei is gedrongener met uitschieters naar boven en naar beneden.

Over het beheer van het bos hoef ik me gewoon minder zorgen te maken, de natuur kan heel goed voor zichzelf zorgen.

De Barnsley varen

Wat een mooie varen zult u denken, die wil ik ook wel in mijn collectie.

Echter, de Barnsley varen is geen echte varen maar een fractaal of meetkundig figuur ,  genoemd naar de Britse wiskundige Michael Barnsley die het  als eerste  beschreef in zijn boek Fractals Overal.  Hij maakte dit varenfiguur  afgeleid van de Zwartsteel, Asplenium Adiantum-nigrum.

Deze varen  is een van de eerste en meest fundamentele  voorbeelden van soortgelijke meetkundige figuren, dat wil zeggen het is een wiskundig gegenereerde patroon dat reproduceerbaar kan zijn  bij elke vergroting of vermindering.  Net als de Sierpinski driehoek laat de Barnsley varen zien hoe grafisch mooie structuren kunnen worden opgebouwd uit repetitief  gebruik van wiskundige formules met computers. Barnsley's boek over fractalen  is gebaseerd op de cursus die hij volgde voor gevorderde studenten op het  Georgia Institute of Technology, welke de titel Fractale wiskunde had.  Na de publicatie van een boek over de cursus werd een  tweede cursus ontwikkeld, genaamd Fractal Measure Theory.  Barnsley's werk is een bron van inspiratie voor grafische kunstenaars welke de  natuur proberen na te bootsen met wiskundige modellen.

Bron en lees verder op: http://en.wikipedia.org/wiki/Barnsley_fern

Boch, vase fougere

En dan loop je ergens op een brocantemarkt zomaar weer eens een prachtige vaas met varenmotief tegen het lijf. Deze vaas is gemaakt in de 30er jaren bij Boch in België. En dit is een echt oudje.
Op http://www.royalboch.com/assets/Uploads/RB042-Art-deco-vases-by-Charles-Catteau.pdf zie je de retro collectie van Boch. Daarin verder naar beneden doorscrollen dan zie je ook dat de bovenstaande vaas als Vase ferns - Vase fougères - ivory CHARLES CATTEAU©  opnieuw verkrijgbaar is.

Droog, droger, droogst.....

Deze zomer was het in het varenbos droger dan ooit. Soms vraag ik me af of het daar echt nog allemaal goed gaat komen of dat het slechts een toevalligheid is geweest.

Kon ik de eerste weken van mijn verblijf deze zomer nog dagelijks met meters tuinslang de planten en varens in het bos redelijk van voldoende vocht voorzien,
in de laatste week moest ik het bos weer over gaan laten aan de weergoden.

Deze hadden het voor elkaar om in twee maanden tijd slechts 2 mm regen af te staan. Zichtbaar werd in de hele en verre omgeving dat ook bomen steeds meer bruin en geel blad te zien gaven, een teken dat de natuur al vroeg "in de ruststand" ging.

En nu nog wat weken verder blijkt pas eindelijk wat regen van betekenis aangevoerd te worden. De hitteglof en lange periode van droogte lijkt grotendeels voorbij. Ik roep "Hoera"

Waar gewerkt wordt vallen spaanders

den heeft het loodje gelegd

Het varenbos was deze zomer verrassend. Op velerlei wijze verrassend. Alleereerst is het in het bestaan van het varenbos nog nooit zo land achter elkaar zo warm en zo droog geweest. Om de dag stond ik met meters tuinslang de aan droogte lijdende varen van wat water te voorzien.

opgestapeld

 Dan was er leuk bezoek. Een aantal leden van de varenvereniging hadden de moeite genomen om ver af te reizen en het varenbos te bezoeken. Daarnaast zijn we op zoek gegaan naar varens in het wild. Er zijn heel wat varensoorten gevonden. Zie ook http://www.nederlandse-varenvereniging.nl/

Blikveld vergroten

En dan als toetje: Blijkt mij nu dat Google Picasa en Blogger aan elkaar gekoppeld is. Verwijder je fotoos van Picasa dan verdwijnen ze ook op je Blog!!!!! Ik had mijn blikveld moeten vergroten...............

Komende tijd zal ik zo veel mogelijk zien te herstellen.

Storing

Door een druk op de verkeerde knop zijn de foto's van het gehele blog abusievelijk gewist.
De komende tijd ga ik mijn best doen om e.e.a. weer op orde te krijgen.

Varens van dichtbij

    

                                               Athyrium nipponicum "Pictum"
                            

                                                                Conigramme eimenense   

          

Polystichum set. "Lineare"

                                                               

                                                      Athyrium nipponicum 
                                                               

Athyrium f.f. "Caput Meduse"

                                                               

Varens in het varenbosDryopteris

Dryopteris buschiana

De varens in het bos zijn goed aan het uitlopen. Het is een behoorlijk nat voorjaar zover, weinig zonneschijn en het bladerdak is nog niet gesloten.

Polystichum neolobatum

Het blijkt  steeds dat er andere combinaties van factoren zijn waardoor de varens elk jaar anders uitlopen. Om dat echt te doorgronden is me zover niet gelukt.

Polystichum x dycei

De schade na de enorm strenge winter lijkt beperkt. Het is nog even afwachten of ook de Coniogramme uit de wortelstok nog uit wil lopen.
In ieder geval doen alle Woodwardia's het uitstekend, en eerste voorzichtige uitloop  van veren is zichtbaar en dat is al een pak van mijn hart.

Epimedium species en links  Dryopteris remota

Kistje met diverse varens

Ze staan weer klaar. Een bonte verzameling bosplanten om in het varenbos te planten.
Afgelopen zaterdag was er voorjaarsledenbijeenkomst in de Hortus.
Traditiegetrouw werd ook de ruilmarkt gehouden. Daar heb ik o.a. Dryopteris f.m. Lloydii meegekregen van een enthousiast amateur varenkweker.

Diverse bosplanten

Veel andere varens zijn de afgelopen periode weer gekocht op diverse adressen uit de zg wintersale welke veel tuincentra in januari en februari hebben.

Toch ook nog wat andere planten kunnen bemachtigen om de bosvloer mee op te fleuren.
Bijvoorbeeld Heucherella "Kimono"  een kruising van een  Tiarella en Heucheraspecies.
Begin april had ik het nieuwe tuinboek van Romke van der Kaa gekocht met de titel "verwilderen".
Een plezierig leesbaar en kostelijk en nuttig boekje vol wetenswaardigheden omtrent het laten verwilderen van de tuin. Wellicht een nieuwe trend.

O.a. stond daar Narcissus Howera in beschreven als een laat bloeiend narcisje voor een zonnige voorjaarswei. Het blijkt na enig speurwerk gewoon en gemakkelijk te verkrijgen o.a. bij Kwekerij Giesbergen in Zwaanshoek en Kwekerij Nijssen in Heemstede. Deze laatste beschrijft de narcis als volgt: In 1928 gewonnen door Dr. William M. Thomson  in Nieuw Zeeland met als kruisingsouders N. jonquilla en N. triandrus. Gewoonlijk meerdere, zes tot acht, knikkende citroengele bloemetjes aan een 25 cm. hoog steeltje. Het blad is smal, enigszins grasachtig. Heerlijk geurend.
Ik ga er een geschikte plek voor zoeken!

                       Narcissus Howera

Verrassend varenbos

varenbosnimf

Dan ineens op één van die dagen dat er  in het varenbos weer wat werk aan de winkel is, komt er bij het maken van een plantgat een stuk steen omhoog. Er komen wel vaker brokken steen naar boven maar bij dit stuk valt behalve veel aangekleefde leemgrond ook een witte plek op. Na wat geveeg blijkt het de buste te zijn van wat eens een beeldje heeft moeten zijn. Onder de kraan wordt het nog schoner en leuker. Armen en onderlijf ontbreken.
Met enig knutselwerk heb ik een sokkeltje gemaakt van een blokje hout en het "beeldje" wat meer status gegeven. Ook verrassend varenbos.

Maw and Co, tile factory

Maw & Co  tegel met varenmotief

George Maw was een van die bijzondere mensen die de 19e eeuw rijk was. Hij was een veelzijdig geleerde .Hij werd in Londen geboren in 1832 en stierf in Surrey in 1912. Voor het grootste deel van zijn leven woonde en werkte hij in Shropshire. 

George en zijn jongere broer Arthur kochten samen een teruglopend tegelbedrijf van de Worcester Porselein Compagnie in 1850. Hun bedrijf werd verplaatst naar Banthall in de buurt van Ironbridge in 1852 en verhuisde later nog een keer naar een speciaal nieuw gebouwde fabriek in het nabijgelegen Jackfield in 1883.

Maw and Compagnie werd vooral bekend om hun  hardgebakken vloertegels met Romeinse motieven welke over de hele wereld zijn geëxporteerd. Het waren mozaïektegels die voor gemakkelijk schoon  te maken oppervlakten in openbare ruimtes werden toegepast.

De veelzijdigheid en interesse op vele gebied was terug te zien in de productie van tegels en kunstaardewerk, waarbij ontwerpstijlen uit de archeologie, plantkunde, geologie, tuinkunst en aquarelleertechnieken werden toegepast. Er zijn vele tegels bekend met bloemmotieven. Ik heb een uitzonderlijk voorbeeld van toepassing van varenmotief kunnen bemachtigen, ongetwijfeld geinspireerd door de ferncraze.

signering op achterkant tegel

Het bedrijf heeft op internationale tentoonstellingen vele prijzen in de wacht gesleept, onder meer in Londen 1862, Parijs 1867, Philadelphia 1876 en Adelaide 1887.

George Maw schreef talrijke artikelen over zijn belangstelling voor archeologie. Zijn activiteiten bestonden o.a. uit het opgraven van oude mozaiken bij de opgravingen van Viroconium (Uriconium) op Wroxeter in de buurt van Shrewsbury in de jaren 1860. Sommige daarvan zijn  door souvenir jagers uit die tijd helaas vernietigd. Deze mozaiken hebben zonder twijfel tot inspiratie geleid om tegelsmoziaken in Romeinse stijl te fabriceren. Sommige van deze moziaen zijn te zien in de collectie van het Shrewsbury museum.

Maw was tevens een ervaren plantenjager en verzamelaar. Hij vergezelde in 1871 Sir Joseph Dalton Hooker naar Marokko om een uit plantenjacht samengestelde tentoonstelling te bezoeken en vervolgens  naar het Atlasgebergte. Hij werd uiteindelijk een  expert op het gebied van crocusspecies en publiceerde een monografie over dit geslacht.

Bij zijn huis in Benthall Hall legde hij een prachtige tuin aan. Benthall Hall wordt tegenwoordig beheerd door de National Trust.

                                                 

                                                            Benthall house     

Het groen knalt de grond uit

Adiantum venustum

Het (varen) groen knalt de grond uit. De eerste varensoort die elk jaar zijn nieuwe veren laat zien is bij mij in de tuin Adiantum venustum. Een makkelijke sierlijke en wintergroene varen die mijn tuin al jaren siert.

Asplenium septentrionale

Ook Asplenium septentrionale laat de eerste aanzet tot ontkrullen van het nieuwe varenblad zien.
Hier in bloempot aangeplant als zijnde een rotstuintje op zich, heeft ie het reuze naar de zin.

Pyrrosia polydactylis

De twee Pyrrosiasoorten die ik rijk ben,  heb ik tijdens de vriezende weken binnen gehouden. Zodra de dooiperiode zijn intrede deed heb ik ze weer buiten in de koude kas gezet.

Conigramme japonica

Een rizoon met groeipunt door ruil verkregen via de de Nederlandse varenvereniging http://www.varenvereniging.nl/ en heeft zich gedurende de wintermaanden in  rustperiode erg goed ontwikkeld en is flink aan het uitlopen.

Majolica varen kan 

Dit is één van de laatste aanwinsten  uit de periode van de Fern Craze in de Victoriaanse tijd in Groot Brittanië. Hij zal gemaakt zijn omstreeks 1860. Het varenmotief is behoorlijk realistisch aangebracht. De tuit van de kan heeft de vorm van een uilenkop. De kan wordt dan ook wel owlmask jug genoemd. 

Na de strenge winter

Cyclamen en Polystichum setiferum

Aan een strenge winterse periode is ook de Correze in Frankrijk deze winter niet ontkomen. Sterker nog er zijn begin tot midden februari ongekend lage temperaturen gemeten tot wel -23 graden. Arm varenbos..........

Viola odorata 

Dit jaar kon ik er in het voorjaar niet naar toe.  Arm varenbos......... wat is er over van alle nieuwe winteraanplant van eind december en vooral wat zal er een bloedbad aangericht zijn onder de varens met een hardheidsgraad van 8 en hoger. En er staan er wat....o.m. Woodwardia, Blechnum en Coniogrammespecies. Ik zal nog even geduld moeten hebben voor ik de schade kan opnemen. Ik vrees het ergste.

Crocus

Dus heb ik nog even teruggekeken naar wat opnames uit 2011. Opnames van een ontluikend voorjaar eind februari begin maart 2011. Dat was een mooi begin van het voorjaar, waar de eerste lentebloemen al aan het ontluiken waren.

Galanthus nivalis

En dan wordt het de kunst om de draad weer op te pakken en op zoek te gaan naar vervangers om de schade binnen de collectie varens zo goed mogelijk weg te werken.

Een mooi doel voor de komende tijd.

Huiskamervarens

Woodwardia radicans

Koning winter lijkt vertrokken. De varens die ter bescherming een poosje binnenskamers hebben gestaan staan alweer een paar dagen buiten in de koude kas.

Woodwardia orientalis

Twee varens heb ik nog even binnen gehouden. De eerste veren waren zich voorzichtig al aan het ontrollen.
Woodwardia orientalis had ik vorig jaar als verloren beschouwd doordat deze bij afwezigheid  te lang zonder water had gestaan. Echter eind zomer kwam er bij de afgestorven moederplant toch weer leven. Ik denk dat er een "varentje" zich heeft weten te redden is is uitgegroeid tot een inmiddels al flinke plant.

Woodwardia siamese tweeling

Woodwardia radicans heeft wat bijzonders, één van de uitrollende veren heeft zich gesplitst.
Superleuk.

varentuin in aanleg?

                                                         
Varentuin in aanleg............? Deze foto is van de zomer gemaakt in Cardaillac, een prachtig dorpje in de Lot (Fr). Achter één van de huisjes lag een flinke berg bouwafval en tot mijn verbazing groeiden daar nog al wat Asplenium scolopendrium tussen.

                                                             
Om een mooie varentuin te maken is er blijkbaar niet veel nodig. In dit geval heeft de verbouwing van het huis, het deponeren van bouwafval -een mengsel van "antiek" steenachtige materialen- op de achterplaats, onbedoeld precies aan de voowaarden voldaan om als medium én decor te dienen voor deze "varentuin"

En behalve Asplenium scolopendrium heeft ook Athyrium filix femina het erg naar het zin.

Mijn gedachten over aanplant, biotoop en varenkeuze en bos zal ik maar weer eens bij gaan stellen.

kwakkelwinterse varengezellen

Wordt het een kwakkelwinter?
Het varenbos vaart er wel bij en levert bijzondere combinaties op van varens, paddestoelen en bladvormen.

Het voorjaar, de zomer én de herfst waren extreem droog. Het varenbos lijkt wel met een inhaalslag bezig. In de herfst nauwelijks paddestoelen in de wijde omgeving te zien en dan nu, begin januari 2012, paddestoelen bij de vleet.

Mijn kennis over paddestoelen is minimaal. Ik kan wel enige scholing gebruiken.

Want zou je voorkomen van andere soorten paddestoelen ook kunnen beïnvloeden?

En zowaar laat de eerste Helleborus niger een bloem zien.