Varens luiden de Kerstdagen en een spiritueel Nieuwjaar in.....

                                                           
Dat we met zijn allen in Nederland anno 2009 zo'n 150 miljoen kerstkaarten versturen is een feit. In het Victoriaanse Engeland ging het er eenstuk rustiger aan toe.

De eerste commerciële Kerstkaart werd omstreeks 1840 geproduceerd door John Callcott Horsley. Nog niemand had toen enig idee wat voor een impact dat zou hebben. Tegen het eind van de 19e eeuw was het aantal fabricanten dat zich toe legde op het vervaardigen van Kerstkaarten enorm gestegen. Kaarten uit die periode werden meestal voorzien van religieuze motieven, stillevens of natuur.Een bekende fabrikant was Hildesheimer & Faulkner. De inspiratie voor het kiezen van onderwerpen op hun kaarten werd ontleend aan het boek "Language of Flowers" uitgegeven in 1884. In dit boek werden de afbeeldingen van bloemen en planten gekoppeld aan verschillende deugden. De narcis werd symbool voor respect, de klimop stond voor trouw en de tulp verbeeldde de hopeloze liefde. Met de varen werd oprechtheid uitgebeeld. En net dat laatste

was de bedoeling bij het versturen van een Kerst- of nieuwjaarwens.

                                                               

Vandaag de dag kom je eigenlijk alleen nog gebruikte Victoriaanse Kerstkaarten tegen, met daarop handgeschreven adressen en namen. Ik heb er een paar weten te bemachtigen.

Ze staan hierboven afgebeeld, de tekst spreekt voor zich..........Een goed Nieuwjaar!

Tuincentrums en kamervarens en de tuin 2

De afgelopen week nog een tuincentrum bezocht. Rond deze tijd tracht ik ze zo veel mogelijk te mijden. Het is tenslotte Kersttijd! Met het inrichten van menig tuincentrum (tuin??) staat alles in het teken van kerstaankopen. De planten, waar ooit een tuincentrum voor bedoeld was, komen er bekaaid van af. Maar er zijn uitzonderingen. Één ervan is tuincentrum Warmenhuizer Bos in Warmenhuizen.
Ooit in 1974 begonnen met de import van cactussen en succulenten uit Zuid Frankrijk en Italië en het specialiseren is het tuincentrum uitgegroeid en wil men zich profileren met de beste kwaliteit planten voor binnen en buiten.

Er is zowaar ook een Brocante afdeling en ook kunst is welkom. Dat heb je met eigenaren die zowel planten, oldtimers, antiek en kunst tot hun hobby's rekenen. En ze zijn er in geslaagd om de Kerstsfeer plezierig te houden. Het bijzondere is dat in het tuincentrum het accent is blijven liggen op planten en wat voor planten!

En daar in die bijzondere sfeer vond ik tussen de kamerplanten Pellea falcata "Star Glow". Ik was hem nog nergens eerder tegengekomen. Thuis in de boeken gekeken, de deskundigen verschillen weer eens van mening! Sue Olsen beschrijft deze species als rotsvaren en geschikt voor zone 9 en 10. Hoshizaki schrijft dat deze Pellea species zeker een week - 7 graden vorst ( Celcius!) kan hebben. Een uitdaging ligt voor de hand!

Het tuincentrum, kamervarens en de tuin

Polystichum tsussimense

Menig tuincentrum herbergt ook een afdeling met kamerplanten. Daartussen zijn de kamervarens vaak ook goed vertegenwoordigd. Het assortiment bestaat veelal uit varensoorten welke het beste binnen kunnen worden gehouden. Ze verlangen een zomer én winter temperatuur ruim boven het vriespunt. Het betreft meestal varens die van oorsprong in (sub) tropisch gebied voorkomen. Derhalve vragen zij thuis een een lichte, maar in geen geval zonnige, standplaats met een wat hogere luchtvochtigheidsgraad.

Dryopteris erythrosora


In onze centraal verwarmde huizen is de luchtvochtigheidsgraad vaak laag. Dat is de reden dat veel varens een stille dood tegemoet gaan als ze zomaar in een verwarmde huiskamer worden neergezet. Het wordt al een stuk beter als de varen op een "eilandje"wordt geplaatst op een brede schotel.

Pellea rotundifolia

En tussen al dat kamervarenaanbod staat dan ook wel eens wat leuks wat gewoon in de tuin aangeplant kan worden. Neem nou bijvoorbeeld Polystichum tsussimense en Dryopteris erythrosora. Twee regelmatig terugkerende varens in het kamerplantenaanbod. Vaak al voor 95 eurocent per stuk. Van de eerste soort is momenteel veel aanbod, ze worden op grote schaal toegepast in bloemstukjes en/of kerststukjes.

Ze zijn beide volkomen winterhard en bovendien wintergroenblijvend. Dryopteris erythrosora verrast je in het voorjaar nog eens extra door rozerood uit te lopen.

Dan is er nog dat leuke varentje met ronde "blaadjes" Pellea rotundifolia. Ook deze varen wordt ruimschoots aangeboden als kamervaren. Met wat winterbescherming, een dek van dennennaalden of blad, maakt deze varen een hele redelijke kans de winter in de tuin te doorstaan.

Pteris cretica "Mayi"

En dan het Pteris-assortiment. Deze varens zijn zeker NIET winterhard!

Ze kunnen onder bepaalde omstandigheden wel tot 5 graden (nacht)vorst verdragen, maar dan heb je het wel gehad. Beschut aangeplant in een tuin in het Westen van Nederland is het proberen waard. Komende winter ga ik het experiment aan.

Pteris cretica "Major"

Siemen Dijkstra, graficus pur sang

Siemen Dijkstra Tekenbos nabij Raven (detail) 2000 houtsnede 30 x 100 cm.

Afbeeldingen van varens.......wie hebben er in het verleden daar al wel niet eerder geweldige resultaten mee geboek? De boeken met beschrijvingen en afbeeldingen van varens uit de Victoriaanse tijd worden nog steeds geprezen en als groot voorbeeld beschouwd, als een hoogstandje van de toenmalige grafische mogelijkheden. Varenafbeeldingen gemaakt o.a. door EdwardLowe, ThomasMoore, Anne Pratt. Ze zijn vaak uitgewerkt tot in de kleinste details.

Siemen Dijkstra, Beekdalbos langs het Oude Molensche Diep, 1999,
kleurenhoutsnede, 27 x 107 cm.

En dan op een dag ontdek ik het werk van Siemen Dijkstra (1968). Hij heeft een aantal houtsnedes gemaakt met varenafbeeldingen. Hij is graficus én groot natuurliefhebber en op het gebied van de kleurenhoutsnede een vakman/kunstenaar. Als geen ander weet hij een bijzondere oersfeer neer te zetten vol kleurnuances en met zeer grote rijkdom aan details. Zijn inspiratie, de natuur, vertaalt hij tot kleurrijke panorama's van bomen, bladeren, varens en rimpelend water..... Heeft de techniek van de houtsnedekunst zo goed onder de knie dat hij de prachtigste natuurafbeeldingen handmatig tot in de kleinste details kan uitwerken en in kleurendruk kan uitvoeren. Zijn werk laat dan ook meer zien dan wat zichtbaar is.

Varenafbeeldingen......ik kan er niet genoeg van krijgen en hoop ooit een kleurenhoutsnede van Siemen te kunnen bemachtigen.

Dryopteris staat zijn mannetje!

Na zes maanden van droogte is er twee weken geleden eindelijk weer regen van betekenis gevallen. Vrienden zijn net terug uit Frankrijk, ze hebben een kijkje genomen in het varenbos en hebben, om mijn ongerustheid weg te nemen, wat foto's gemaakt. Dryopterissoorten lijken tegen een relatief lange droogte periode goed bestand getuige deze foto.

Aan de bosrand staan de wat meer kwetsbare soorten aangeplant. Het blijkt al jarenlang dé plek waar de bodem gedurende langere tijd vocht vasthoudt. Ook hier lijkt de aangeplante varenpopulatie zich goed te hebben gehandhaafd. Voor de bladverliezende varens zoals cystopteris- en athyriumsoorten is dit niet meer te zien.

Aan dezelfde, normaliter wat vochtiger bosrand, staan ook een aantal Blechnumsoorten. Het is een feest te zien hoe goed ze zich staande hebben weten te houden.
Wat dieper het bos in geeft een heel ander beeld. Van groeiende uitbundigheid is er geen sprake.
De droogte heeft hier zijn sporen nagelaten.

Dryopteris affinis subsp. borreri "Polydactila Dadds" maakt zich op voor de winter.

Mollen, boomwortels, droogte, herten - en konijnen vraat, muizen, je kan het zo gek niet bedenken. De meeste varens in het bos lijken dit alles goed te hebben of te kunnen doorstaan. Het jaar 2009 wordt voor mij dan ook een "Een opleidingsjaar" van ervaringen opdoen met de elementen. Het is een (er)varen-jaar om nooit te vergeten.

Fern hunting - tools-

                                                             
Een beetje varenliefhebber is zo langzamerhand wel op de hoogte dat in de Victoriaanse tijd een heuse varenrage heeft plaatsgevonden. Men trok er massaal op uit om een nieuwe varensoort of variëteit te ontdekken. Waarmee de buit werd vervoerd staat niet altijd goed beschreven.
Daarom vind ik het leuk te laten zien wat men zoal bij zich had. Afgebeeld hierboven is een verzameltrommel ( een collector's vasculum) die in die tijd veelvuldig werd gebruikt om de buitgemaakte varen(s) in op te bergen en er in redelijk onbeschadigde staat mee thuis te kunnen komen.

                                                             

Het uitgraven van de varen was niet altijd even gemakkelijk, zeg maar in de meeste gevallen juist erg lastig. Op een natuurlijke plek stond de varen toch vaak op een plaats waar in de grond veel steenachtig materiaal voorkwam. Gewoon uitgraven was er niet bij. De wortels waren vaak alle kanten uitgegroeid om zich een weg tussen de steenachtige bodem te banen. Een gewone schep kon zijn werk dan niet ook goed doen. Speciaal voor dergelijke grondsamenstelling was een smal, stevig schepje ontworpen, (ferntrowels) waarmee flink kracht gezet kon worden om goed tussen het steenachtige materiaal door te kunnen dringen en de begeerlijke varen zo ongeschadigd mogelijk los te kunnen maken van zijn standplaats. Ook de scherpte deed er toe, menigmaal moest een varen bevrijd worden van omringende wortels van bomen of struiken.

Victorian fern planter                                                               

En waren de varens eenmaal in redelijke staat thuis aanbeland........ stel je voor, lopend door dichte bossen, greppels, bergachtig gebied en onverharde wegen overgeleverd aan de elementen van de natuur, dan kregen ze thuis in de meeste gevallen eerst een speciale verzorging.

                                                             

                                                           
Kreeg de varen uiteindelijk een plek buiten in de fernery, dan kon deze weleens voorzien worden van een door de plaatselijk smid gemaakt planten(varen)label.

Er is overigens onlangs een leuk niet al te duur boekje uitgebracht.
The Victorian Fern Craze, geschreven door Sarah Whittingham.
Bij Uitgeverij Shire Library.

herfstbeelden 2008

Het is duidelijk herfst geworden. De bladeren vallen massaal van de bomen. In het varenbos is de afgelopen maanden geen drup gevallen. Door omstandigheden kon ik er deze herfst ook niet naar toe. Deze foto's zijn dan ook van een jaar geleden, een flash back

Dit mos groeit in grote getal in en in de omgeving van het varenbos. Ik weet de naam (nog) niet, het had best varentjesmos genoemd mogen worden. En dat doe ik dan ook maar.
De volksnaam varentjesmos lijkt al wel vergeven aan Plagiochila asplenioides gezien de vele publicaties over mossen.

Bulbils op Polystichum setiferum "Plumosum Densum" , een mooi herfstbeeld. Afleggen d.w.z. vastzetten met u-vorm gebogen metaaldraad in de grond geeft in de loop van het komende kalenderjaar nieuwe exemplaren.

Het verhakselen van takken, het laten liggen van dood hout begint ook zijn vruchten af te werpen op het gebied van de groei van paddenstoelen. Hier zie je de witsteellfranjehoed.

Ook Fuchsia soorten hebben het redelijk naar hun zin tussen de varens in de halfschaduw op een beschutte plek.

Geschikt zijn de cultivars van de Fuchsia magelanica, bijvoorbeeld "Ricartonii"

Polystichum setiferum "Green Lace" deel 1

Als varenliefhebber werd het een wens om tenminste ook een exemplaar van Polystichum setiferum "Green Lace"in de tuin te hebben staan.

Niet aan te komen...........wat wil het geval? Het is een varen die niet uit sporen te kweken is.

Steriel, geen sporen, geen nakomelingen.

Omstreeks 1989 ontdekte meneer Cor van de Moesdijk een sporendoosje op de eveneens steriele varensoort Polystichum setiferum "Plumosum Bevis" bij hem in de tuin. Heel uitzonderlijk, hij is er mee gaan zaaien, kweken en één van de voortgebrachte planten was zo duidelijk anders dan de ouderplant, hij noemde hem Polystichum setiferum "Green Lace".
Met de mogelijkheid van vermeerdering door vitrocultuur ontstond het idee om samen met Hans Kramer van Kwekerij de Hessenhof deze varen op grote schaal te vermenigvuldigen en zo onder de belangstelling van een groter publiek te brengen. Er werden halverwege de jaren negentig duizenden planten opgekweekt en in de handel gebracht. Deze op het oog mooie sierlijk robuuste varensoort bleek helaas geen lang leven beschoren.
De meeste kunstmatig voortgebrachte exemplaren groeiden langzaam, brachten weinig veren voort en bleken kwetsbaar en zonder een uitzonderlijk goede verzorging had de plant weinig kans tot overleven. Het experiment werd gestopt.

In die periode kreeg de vriend van een collega van mij "Green Lace"cadeau van zijn vriendin. De geschiedenis vertelt dat zij deze gekocht had in de supermarkt. Een aantal jaren later hoorde ik bij toeval over dit geluk wat hem ten deel gevallen was. In zijn tuin stond inmiddels een mooie sierlijk uitgegroeide Polystichum setiferum "Green Lace".
Ik mocht er een stuk afhalen............

Polystichum setiferum "Green Lace" deel 2

Dit kostbare stuk varen werd door mij gekoesterd, de groei was matig en in de loop van drie jaar had ik een redelijke plant. Rob was achteraf helemaal niet zo blij met de opdeling, zijn helft bleek een flinke terugslag opgelopen te hebben. ...............
Het wordt mei 2007, Polystichum setiferum "Green Lace"gaat mee naar Frankrijk en krijgt een plek in het varenbos. Alle eerdere aangeplante varens doen het dusver uitstekend en me nog niet bewust van de kwetsbaarheid van juist deze varensoort, scheur ik hem in de herfst in tweeën.
Keurig naast elkaar op een strategische plek gaan ze de winter in.
Kerst 2007 liggen de veren van beide exemplaren plat op de grond met twee muizengaten in de nabijheid. Het kwaad is geschied, een muizenfamilie heeft gemeend om als winterbescherming een huis onder deze varens te maken, de wortels van de plant hebben als voedselvoorraad gediend. De varens zijn definitief afgeschreven, ze hebben het loodje gelegd.
Maar wat zullen er in het voorjaar bijzondere muizen geboren worden ;)


Mei 2008 nog eens geinformeerd bij de schepper van Polystichum setiferum "Green Lace" . Daar hoor ik voor het eerst van de zwakke kanten van deze varen. Er zijn nog slechts zeer weinig exemplaren, misschien is er nog wat bij de Hessenhof beschikbaar.
Samen met plantenmaatje Han (geinteresseerd geraakt in varens) naar de Hessenhof. Daar blijken nog drie exemplaren aanwezig, zorgvuldig achtergehouden voor de pechvogels.
Beide kopen we er één.
Ik neem hem mee naar Frankrijk om opnieuw het bos op te sieren. De andere gaat met Han mee om in zijn tuin te planten.
Het in het varenbos aangeplante exemplaar krijgt het niet gemakkelijk. De winterperiode is erg nat, het voorjaar koud, en dan begint in mei 2009 eenstevige lange droge periode.
In de zomer van 2009 blijken deze omstandigheden de varen geen goed te hebben gedaan. En tot overmaat van ramp is ook deze varen bezocht door een bosbewoner, een konijn? Een feit is dat pal onder de varen een enorm gat gegraven is, de varen staat er treurig bij.

Als Han daarover hoort, belt hij me op................om te zeggen dat het met zijn Polystichum setiferum "Green Lace" heel goed gaat. Ik mag hem komen ophalen.............

Arachniodes simplicior "IKEA"

Arachniodes simplicior, een opvallende verschijning en lastig om aan te komen. Ik heb er eerder aandacht aan besteed.

En wat schetst mijn verbazing....Bij een bezoek aan IKEA in Haarlem op zoek naar een nieuwe boekenkast, prijkt, in één van de laatste bochten in het doolhof van gangen met interieurartikelen, vlak voor het magazijn en de kassa's, deze varensoort tussen de voor verkoop bedoelde kamerplanten.

En ineens heet deze varen Arachniodes Ormbunke. Waar halen ze het vandaan zou je denken, maar Ormbunke is het Zweedse woord voor varen!
Het blijkt dat IKEA bij Vitroplus een flinke bestelling, met name varensoorten, heeft gedaan om deze plantensoort bij een breed publiek onder de aandacht te brengen.
En nu weet ik ook dat deze varensoort in Nederland gekweekt wordt. Arachniodes als kamerplant. Zet hem rustig in de tuin.

De oorspronkelijke habitat voor deze varensoort zijn de bossen van China en Japan.
Arachniodes simplicior is enige jaren geleden ingevoerd als kamer/tuinplant in de Verenigde Staten. In Zuid Carolina is deze species in het wild terecht gekomen en maakt tegenwoordig deel uit van de flora in de bossen daar. De winterhardheid is behoorlijk goed.
Het is een varen voor vanaf zone 7 met kruipende wortelstok die goed in de hand te houden is. Verlangt gedeeltelijk schaduw over de dag maar moet toch behoorlijk licht tsaan.

Heeft u nog een plekje in de tuin? Op naar...............

Dudson, een opmerkelijke pottenbakkerij en producent van Jasperware

Dit is de oven in fleshalsmodel op het oorspronkelijke Dudson pottenbakkerijterrein in Hope street, Hanley. Deze oven was voornamelijk in de 19e eeuw in gebruik. Alle van klei vervaardigde huishoudelijke producten werden daar in gebakken.

                                                                  

Een oude afbeelding van het interieur van de fabriek waarin onder meer Jasperware werd vervaardigd. Jasperware was een Engelse uitvinding, een procedé wat bedoeld was om met het uit China afkomstige porselein te kunnen concureren.

Een kan van Jasperware is hieronder afgebeeld met een krans van varens.

                                                              

Heel natuurgetrouw zijn o.a. afgebeeld: Asplenium obovatum, Asplenium ceterach, een Athyrium f.f. "Plumosum" soort en Botrichium virginianum.

Het is een wonder hoe prachtig de "namaak porseleinen" of wel de Jasperware producten met deze verfijnde afbeeldingen het bakproces in de oven zo goed konden doorstaan.

Prachtig van textuur, bijzonder scherp van afbeelding. Het is bijna niet te bevatten.

                                                           

De geestelijk vader en motor achter deze productie was meneer James Dudson. Hij is het die het vervaardigen van het Jasperware tot in de hoogste perfectie heeft kunnen opschroeven. De voorwerpen waren vanwege hun hoge kwaliteit dan ook zeer in trek. Mede daardoor groeide de productie in korte tijd enorm.

                                                             
De fabriek is lange tijd niet in gebruik geweest en kwam dan ook in de twintigste eeuw in verval. Door Hulme Upright Manning is het gehele complex in Hope street prachtig gerestaureerd. Hiermee is in feite het Dudson Centre ontstaan, waar o.m. het Dudson museum in is ondergebracht.

                                                                 

En heel leuk...........restauratiewerk van een andere orde. Smidswerk uit de negentiende eeuw?

Een mooie Jasperware Dudson kan, met varenmotieven, voor hergebruik meest waarschijnlijk door de dorpsmid van het nodige ijzersmeedwerk voorzien om een langer leven te garanderen.

Hergebruik, graag kijk ik achterom hoe onze voorouders daar meester in waren.

Varentuin in aanleg?

                                                         
Varentuin in aanleg............? Deze foto is van de zomer gemaakt in Cardaillac, een prachtig dorpje in de Lot (Fr). Achter één van de huisjes lag een flinke berg bouwafval en tot mijn verbazing groeiden daar nog al wat Asplenium scolopendrium tussen.

                                                             
Om een mooie varentuin te maken is er blijkbaar niet veel nodig. In dit geval heeft de verbouwing van het huis, het deponeren van bouwafval -een mengsel van "antiek" steenachtige materialen- op de achterplaats, onbedoeld precies aan de voowaarden voldaan om als medium én decor te dienen voor deze "varentuin"

En behalve Asplenium scolopendrium heeft ook Athyrium filix femina het erg naar het zin.

Mijn gedachten over aanplant, biotoop en varenkeuze en bos zal ik maar weer eens bij gaan stellen.

Varengek, zo gek is dat nog niet....

                                                               
Dit is een bladzijde uit een speciaal tijdens de "Fern Craze" ontwikkeld Victoriaans fotoalbum.
Omdat je kunt spreken van een hype op varengebied was het zo gek nog niet te bedenken dat ook de foto's met personages alleen nog een plek waard geacht werden in een speciaal album.
Bij het fotograveren van personages werd gebruik gemaakt van een aparte techniek.

Het procedé van negatief en positief, en het gebruik van lichtgevoelig papier, boden de mogelijkheid om meer afdrukken van één foto te maken. De Franse fotograaf Disdéri kwam op het idee om op een natte collodiumplaat acht of tien opnamen te maken, zodat van één negatief acht of tien verschillende foto's konden worden afgedrukt. Deze foto's werden naar hun formaat 'cartes de visite' genoemd. Disdéri liet zijn cliënten poseren tegen de achtergrond van zuilen en draperieën om ondanks het klein formaat de allure van een statieportret te bereiken.

De Victorianen namen dit procedé over en al spoedig begon men de cartes de visite te verzamelen in albums. Een fotoalbum met portretten van monarchen en presidenten, kunstenaars en toonbare familieleden werd een onmisbaar attribuut in de Victoriaanse salons. En tijdens de Fern Craze voegden zij, om de allure bij toonbare familieleden nog eens extra te vergroten, dan ook spoedig varens toe in het decor van de achtergrond.

De albums waar in o.a. dit soort foto's bewaard werden, bestonden uit meerdere dubbelwandige pagina's met uitsparingen waar de foto's ingeschoven konden worden. Als vanzelfsprekend..... voorzien van prachtige afbeeldingen van varens en bloemen.

Fern Craze - Llanelly Pottery

                                                                   
Deze schenkkan is weer een mooi staaltje van de Victoriaanse Varengekte.
Hij werd gemaakt omstreeks 1875 bij de Llanelly Pottery , in de 19e eeuw de enige belangrijke aardewerk fabriek in Zuid Wales.
De kan is versierd met twee van de toen toegepaste versies van het zg. Fern Pattern. Op de voorkant, of is het de achterkant?,  zien we een natuurgetrouwe afbeelding van
Asplenium ceterach met Ophioglossum vulgatum. Wonderlijk..... in de natuur zeker nooit in elkaars gezelschap te vinden vanwege verschillende groeiplaatsen.
Aan de andere kant staat Asplenium scolopendrium en in ieder geval een Dryopterissoort afgebeeld.
De kan heeft aan de bovenkant nog eens een extra sierlijke rand met varenveren.
Dit varenmotief werd uitsluitend gebruikt op kannen van deze vorm.
Zulke kannen werden regelmatig in sets van drie geproduceerd en dienden als pronkstuk.

                                                           

In de loop der jaren zijn er bij deze Pottenbakkerij allerlei soorten aardewerk vervaardigd met inbegrip van steviger, sterker aardewerk voor plaatselijk gebruik (Wales) en de meer verfijnde producten producten waren meer bedoeld voor de sier.
De benodigde grondstoffen, klei, porselein en steen werden uit Cornwall, Devon en Dorset ingevoerd. Flint werd verkregen uit Noord-Frankrijk.
William T. Holland (!) was de directeur van het bedrijf.
Uiteindelijk zijn er slechts weinig van deze kannen geproduceerd en ze behoren vanwege hun schaarste, overgebleven uit de Victoriaanse varen tijd, tot de echt bijzondere museumstukken in slecht één museum in Wales.

Varens op de Herfstmarkt 10 oktober

Wilt u ideeën op doen voor uw tuin? Kom op zaterdag 10 oktober naar de Herfstmarkt in de Hortus van Leiden. U ontmoet er kwekers en planten- en varenliefhebbers die klaarstaan om tuin- en verzorgingsadviezen te geven en waarbij u vooral ook nieuwe inspiratie op kunt doen.
Er is een breed assortiment vaste planten, voorjaarsbollen, varens, heesters en bomen aan.
Er zijn allerlei bijzondere soorten te ontdekken maar ook te koop.
Er zal bijvoorbeeld plantmateriaal uit de oude Clusiustuin van de Hortus worden aangeboden. Dit is een unieke kans om planten uit de Hortus aan te schaffen ook varens zullen daarbij niet ontbreken.

Locatie: Rapenburg 73,

Leiden Tijd: 10.00 - 16.00 uur

Entree: € 6, Museumkaart geldig, Vrienden gratis

Dit jaar wordt ook in Leiden de Hortus Botanicus, Von Siebold herdacht.
Dryopteris Sieboldii in het Varenbos. Een Dryopteris species in ongewone vorm. Deze varen krijgt van belangstellenden meestal de meeste aandacht omdat hij niet als varen wordt herkend. Dat komt omdat de textuur van de varen anders is , hij lijkt wel van rubber of plastic gemaakt. Het blijkt een bijzondere goede tuinvaren, gemakkelijk, stelt weinig eisen aan de grond, kan uiteindelijk ook nog eens flink wat droogte verdragen.

Over de HortanicusVon Siebold. Hij verzamelde niet alleen kunstvoorwerpen, maar ook verschillende Japanse planten en dieren. Zo smokkelde hij als eerste theeplanten Japan uit. Tot dan toe had Japan de handel in thee stevig onder controle.

De door Von Siebold gesmokkelde planten werden in Indonesië (toen nog Nederlands bezit!) geplant. Nog steeds zijn in Indonesië uitgebreide theeplantages te zien.

Maar Von Siebold bracht nog veel meer planten mee van zijn beide reizen naar Japan. Hij probeerde deze ook in Nederland te kweken, en met succes! Dikwijls verkocht of gaf hij planten aan de Leidse Hortus. Veel van de Japanse planten in de hortus zijn door Van Siebold uit Japan meegenomen!

Vanuit de Leidse Hortus zijn Von Siebolds planten een opmars begonnen door Europa. Veel mensen hebben zonder het te weten afstammelingen van Von Siebolds planten in hun tuin staan: Japanse larix, Japans hoefblad, Azaleaís, Japanse lelies! In de Hortus is in 1988 een Japanse tuin ingericht ter herdenking van het werk van Von Siebold. Deze tuin werd ontworpen door Makoto Nakamura en Wybe Kuitert. Deze tuin wordt elk jaar bezocht door grote hoeveelheden Japanse toeristen. Het grind in de tuin lijkt een wandelpad, maar dat is het niet: het symboliseert water, dus eigenlijk kan je er niet overheen lopen.

Bevindingen bevestigd

Over vrijwel alle problemen die je in een bostuin kunt tegenkomen en die ik de afgelopen tijd ook tegengekomen ben, blijkt een boek verschenen te zijn.

Het heet "An encyclopedia of shade perenials" een echte aanrader voor elk die varens en andere schaduwplanten liefheeft. Was ik al een eind op weg om varens en andere bosplanten bij elkaar te brengen in een zg. woodlandgarden, hier staat het allemaal luid en duidelijk in beschreven.

Steinbergia lutea is zo'n gezelschapsplant. Komt van nature voor in Zuid Europa, een bolgewasje met op crocus lijkende bloemen, frisgeel niet voor niets met toevoeging lutea.

Het bloeit in eind september en oktober. Prachtig.

En daar waar ziekten en plagen, droogte en schaduw, boomwortels, konijnen herten, slakken en noem het maar op voor onaangename verrassingen kunnen zorgen, staat in "an encyclopedia of shade perenials" duidelijk beschreven op welke manier invloed kan worden uitgeoefend.

Naast bloeiende planten worden ook uitgebreid veel verschillende soorten varens besproken.

En alle informatie en vooral inspriratie leidt dan ook weer tot de onoverkomenlijke aanschaf
van een aantal bolgewasjes.

Sanguinaria, bloedwortel, kan goed tegen droogte en winterhard, bloeit in mei.

Erytrhonium pagode, hondstand, een geweldig mooi en dankbaar bolgewasje en zeer geschikt voor verwildering. Mooi in combinatie met diverse varensoorten.

Als laatste Arisaema triphyllum, een knolgewas, mei juni bloeier, kan goed tegen flinke schaduw.

Alles ruim voorradig bij Nijssen in Heemstede.