Bevindingen bevestigd

Over vrijwel alle problemen die je in een bostuin kunt tegenkomen en die ik de afgelopen tijd ook tegengekomen ben, blijkt een boek verschenen te zijn.

Het heet "An encyclopedia of shade perenials" een echte aanrader voor elk die varens en andere schaduwplanten liefheeft. Was ik al een eind op weg om varens en andere bosplanten bij elkaar te brengen in een zg. woodlandgarden, hier staat het allemaal luid en duidelijk in beschreven.

Steinbergia lutea is zo'n gezelschapsplant. Komt van nature voor in Zuid Europa, een bolgewasje met op crocus lijkende bloemen, frisgeel niet voor niets met toevoeging lutea.

Het bloeit in eind september en oktober. Prachtig.

En daar waar ziekten en plagen, droogte en schaduw, boomwortels, konijnen herten, slakken en noem het maar op voor onaangename verrassingen kunnen zorgen, staat in "an encyclopedia of shade perenials" duidelijk beschreven op welke manier invloed kan worden uitgeoefend.

Naast bloeiende planten worden ook uitgebreid veel verschillende soorten varens besproken.

En alle informatie en vooral inspriratie leidt dan ook weer tot de onoverkomenlijke aanschaf
van een aantal bolgewasjes.

Sanguinaria, bloedwortel, kan goed tegen droogte en winterhard, bloeit in mei.

Erytrhonium pagode, hondstand, een geweldig mooi en dankbaar bolgewasje en zeer geschikt voor verwildering. Mooi in combinatie met diverse varensoorten.

Als laatste Arisaema triphyllum, een knolgewas, mei juni bloeier, kan goed tegen flinke schaduw.

Alles ruim voorradig bij Nijssen in Heemstede.

Ridgways, varenmotieven op gebruiksaardewerk

Deze schaal is weer een prachtig voorbeeld van de Victoriaanse liefde voor varens. Hij is voorzien van een prachtige afbeelding met Adiantum capillis veneris.
De schaal is gemaakt door Ridgways, een Pottenbakkerij groep uit Stoke-on-Trent, in de regio Staffordshire in Engeland. Het registratie merk dateert het patroon van omstreeks 1885.
Met dit patroon zijn gehele serviezen gefabriceerd en ze werden als "broodjes over de toonbank" verkocht. Menig Engels of Schots gezin had dan ook minstens enkele stuks hiervan in huis.
Hieronder nog een prachtig voorbeeld toepassing van het maidenhair motief op aardewerk.

                                                           

klompenhok en varens in/en klompen

Daar waar in de omgeving van het varenbos en ons huisje een Fransman zijn luiken al eens met varenmotieven heeft beschilderd, zullen nu ook wij Hollanders weleens toe kunnen slaan met het toepassen van varenkunst aan de gevel.

Het moest er toch een keer van komen...............Een klompenhok, echts iets Hollands, een aanbouwtje bij de voordeur van het woonhuis dat dient als voor voorportaal, de werkschoenen kunnen daar verwisseld worden voor sloffen.

De afgelopen zomer hebben we deze bescheiden aanbouw dan ook gerealiseerd, met name van de winter zal het goed kunnen dienen als tochtsluis. Het heeft deze zomer bij bezoekers menigmaal tot hilariteit geleid, een klompenhok?

"Maar jullie hebben helemaal geen klompen" of "Maar waar zijn de klompen dan?"

Van vrienden kregen we een aantal klompen cadeau. om tenminste één van de wanden mee op te sieren.
En of er nou wel of geen varens in komen te hangen, de kans is klein met de hele dag zon op de gevel, zeg nou zelf, het zou eens wat anders zijn dan de bekende hanggeranium.

Misschien dat ik het eens met Cheilanthes ga proberen.

varens vermeerderen, kinderwerk?

Over het vermeerderen van varens met sporen (fern propagation by spores of reproducción de helechos por esporas) is in de vijftiger jaren in Engeland een boekje verschenen, in een natuurserie speciaal bestemd voor kinderen.
Het is een kostelijk boekje waarbij het enthousiasmeren van het vermeerderen van varens uitgegaan wordt van de ontdekkingsdrift van een jongetje welke niet bij varens alleen blijft.

Arachniodes simplicior in het assortiment

Arachnioides simplicior, een opvallende verschijning en lastig aan te komen.

En dan van de week, zomaar als kamerplant in de aanbieding bij Nijssen in Heemstede en voor een prijs waarvan een varenkweker toch niet leven kan: 2,75 euro per stuk.

Zover ik weet wordt deze varensoort in Nederland niet commercieel gekweekt. Toch is deze ingekocht op de veiling in Aalsmeer.

De oorspronkelijk habitat voor deze varensoort zijn de bossen van China en Japan. Arachniodes simplicior is enige jaren geleden als kamer/tuinplant ingevoerd in de Verenigde Staten. In Zuid Carolina is deze species "in het wild" terecht gekomen en maakt tegenwoordig deel uit van de flora in de bossen daar. De winterhardheid is behoorlijk goed, het is een varen vanaf zone 7.

Het is een varensoort met kruipende wortelstok die goed in de hand te houden is. Verlangt gedeeltelijk schaduw over de dag maar moet toch behoorlijk licht staan.

Dryopteris labordei, zone 7

Deze bijzonder aantrekkelijke varensoort komt voor in Japan, China en Korea. De jonge pas uitgerolde veren hebben een oranje/gouden kleur en verlopen in kleur verder naar groen. De bladeren zijn glad en glanzend. Deze varen stelt dezelfde eisen aan verzorging en/of bodemgesteldheid als Dryopteris erythrosora en voegt weer dat beetje extra andere kleur toe aan de varen collectie. Echter deze soort is niet bestand tegen diepe schaduw, de voorkeur gaat uit naar een lichtere standplaats. Dryopteris labordei loopt pas heel laat in het jaar uit. Meestal pas na juni, begin van de zomer. Het duurt vrij lang voordat deze soort goed op gang komt.
Het is de moeite waard om jaarlijks zo lang te moeten wachten voordat de veren uitrollen en voor de geduldige varenliefhebber een must!


Zonder deze prachtige beschrijving had ik de zomer van 2008 een aantal planten in het bos geplant. En precies zoals het niet moet: Donker, nat en onbeschermd in de wintermaanden.
Alle planten blijken in mei het loodje te hebben gelegd. En dan toch, afgelopen zomer blijkt er één wel uitgelopen te zijn. Het heeft de winter overleefd en houdt zich precies aan de regels: "loopt pas laat uit, begin van de zomer". Ik heb hem uitgegraven en meegenomen en staat nu in het kasje bij te komen.
En dan niet verwacht, maar toch een feit, kom ik weer een aantal van deze varens als plugplant tegen, maar dan met uitgebreide verzorgingstips.
Je bent een varenliefhebber of niet, Dryopteris labordei gaat in de herkansing.
Voor de geduldige varenliefhebber een must, waar heb ik dat toch ook al weer gelezen?

Notocactus in bloei

Vandaag is het zover, de Notocactus is tot bloei gekomen. Het blijft een bijzondere verrassing dat droogteminnende en vochtminnende plant het met elkaar zo goed kunnen vinden.


Behalve de bloeiende cactus, ook de varen die zich zo spontaan heeft aangediend, heeft het erg naar de zin. Het is een "plaatje om te zoenen". Het blijft voor mij nog steeds een raadsel (zie eerder geplaatst artikel in de serie "cactus en varen"). Geen idee nog om welke soort het gaat.
Dus vandaag leg ik deze vraag maar eens voor aan u, want ach, ik hoef ook niet alles te weten!

Het tegenovergestelde lijkt hier op te gaan.

Dit beeld "wenende vrouw" is te zien in Brugge. Daar aan een kade waar Asplenium ruta- muraria en Polypodium vulgare in de kademuren groeit. En zoals het toeval wil met haar neus in een Dryopteris felix mas, een mannetjes varen........is het "Een varen om te huilen?"

Koru, fronds, varenkrullen

Varenkrullen, elk voorjaar weer een lust voor het oog. Wat is het toch heerlijk varens als liefhebberij te hebben. Waren vóór ons de Victorianen al van hun schoonheid overtuigd, met name de Maori's spannen de kroon. De varenkrul, de Koru, die vaak in Maori kunst en cultuur wordt gebruikt, zie je veel terug in snijwerk en tatoeages. Het wordt als symbool gezien van de schepping. De vorm is ontleend aan een zich ontkrullend varenblad. De ronde vorm symboliseert eeuwigdurende beweging, en de kern van de krul symboliseert een terugkeer naar de plaats van herkomst. De Koru “verhaalt” dus de manier waarop het leven zich zowel verandert alsook vernieuwt maar gelijkertijd hetzelfde blijft: een kringloop van het leven. Het symboliseert nieuw leven, groei, kracht en vrede.
Materialen als hout, been/bot en steen worden gebruikt om een koruvorm in uit te snijden. Wanneer de koru op de huid wordt gedragen kan en mag de kleur veranderen omdat het lichaamszweet absorbeert.
De Maori’s dachten dat in dit symbool van nieuw leven de geest van de persoon die deze als hanger droeg hierin zou gaan huizen. Wanneer iemand een hanger aan een ander schenkt is het de gewoonte dat deze voor een tijd gedargen wordt, zodat een deel van hun geest wordt doorgegeven.

De Koru wordt tegenwoordig ook gebruikt als logo van Air New Zealand in gestileerde vorm en ook als icoon van de Nieuw-Zeelandse flora.

Nieuw-Zeeland is in de Maori taal bekend als Aotearoa ofwel het Land van de Lange Witte Wolk. Nieuw-Zeeland kent een geisoleerd bestaan, wordt van Australië aan de noordwestkant door de Tasman Zee ruim 2000 km gescheiden. De dichtstbijzijnde buurlanden aan de noordkant zijn Nieuw-Caledonië, Fiji en Tonga.

De Oostenrijkse kunstenaar en schilder Friedensreich Hundertwasser gebruikte als inspiratie de Koru, het symbool van de ontrollende varenveer, voor een nieuw ontwerp van een Nieuw Zeelandse vlag ( Koru Flag )

Fougeres et fromage

Het Franse woord voor varens is fougere. Als regelmatig terugkerende Nederlander in Frankrijk koop en verorber ik dan ook regelmatig een stukje Franse kaas.

Met name de geitenkaas en de "Brebis" schapenkaas zijn erk lekker.

Maar dat er ook nog kaasje gemaakt worden, traditioneel wel te verstaan, met varenblad als decoratie of zelfs smaaksensatie kan ik niet langer voor me houden.

Frankrijk kent ook vele dorpjes met de naam Fougere. Hier een etiket van de verpakking van een doosje Brie, de varenafbeelding is slechts decoratie en verwijst naar het gelijknamige dorp. Deze brie wordt geproduceerd in de buurt van het dorpje Fougeres (Ille et Vilaine) in Bretagne.

Er zijn heerlijke kaasje om puur te eten, maar ook om in een recept te gebruiken, zoals het volgende:

Benodigdheden: klein ovenschaaltje per persoon (ramaquin) Beboter het schaaltje. Leg op de bodem een hale (verse) peer of Poir William (Peer op eau de vie)

                                                                 
Hierop komt een stuk Brie, Camembert of andere zachte Franse kaassoort. Zet 2 minuten in de magnetron, direct serveren.
Schenk er een glaasje dessertwijn bij.
Belangrijk, varenblad leent zich slechts tot decoratie en niet tot consumptie.

cactus en varen

Gaat dit blog wel over varens in bos en tuin? Ik zou er bijna "varens in bos, tuin en huiskamer" van willen maken. Wat is het geval?

Bij ons thuis ontdekte ik, meerdere weken geleden alweer, dat in één van de cactuspotten in de vensterbank zich een varentje leek te gaan ontwikkelen. Heel bijzonder, maar ach, met de vakantie voor de deur kwam deze noviteit bij mij snel in de vergetelheid.

Je kent het wel, lekker weg, op andere gedachten gebracht.

.....................Tot afgelopen weekend.

De cactussen hebben van de zomer ruim zes weken geen water gekregen, de eerste watergift dateert alweer van ruim 2 weken terug. Bij deze notocactus zijn nu bloemknoppen ontstaan. Prachtig! Maar wat in eerste instantie niet zo opviel, ook het varentje had zich gehandhaafd en wordt nu zichtbaar een echte varen en heeft het duidelijk naar zijn zin.

Om welke soort het gaat laat zich nog raden, het lijkt er een met een kruipende rizoom. Deze speling van de natuur -oorsprong en oorzaak laten zich raden- is weer eens een bijzondere. Twee "plantjes" die mij een hart ondert de riem lijken te willen steken.

Ik zou bijna gaan denken dat mijn zorgen over de droogte in Frankrijk, en het varenbos, onnodig zijn. In ieder geval laten de verzorgingsadviezen voor deze varensoort zich niet raden!

Watcombe Torquay

Watcombe Torquay

Onlangs kon ik een karafje op de kop tikken. Het is gemaakt in de Victoriaanse tijd bij de Watcombe Pottery, oorspronkelijk bekend als De Watcombe Terra Cotta-Clay Company in Zuid Devon. Deze werd opgericht door G.J. Allen in 1871. Er werd gebruik gemaakt van de rode klei die in de omgeving van Torquay gevonden werd.

Het bedrijf bouwde zeer snel kwalitatief een goede reputatie op en de handelswaar werd al binnen een paar jaar nationaal en internationaal tentoongesteld. De producten werden zeer gewaardeerd en vonden hun weg over de gehele wereld. Mede door dat succes kon de pottenbakkerij zich snel uitbreiden en het zorgde ervoor dat nog voor het eind van het eerste bestaansdecennium het overgrote deel van de beroepsbevolking in de wijde omgeving hier werk vond.

Vanaf 1891 werd het varenmotief geintroduceerd. De producten met varenafbeeldigen zijn slechts mondjesmaat, in kleine aantallen, gemaakt.

Watcombe Torquay kan

Bomen kappen lijkt onoverkomenlijk

De droge zomer van 2009 en de gevolgen voor de varenpopulatie zijn groot, bijna desastreus.
Het is nog maar de vraag hoe, na flinke wortelsnoei, de varens zullen herstellen.
En omdat de bomen toch steeds weer nieuwe wortels aan zullen blijven maken voor herstel en de groeirichting naar vochtiger plekken zullen sturen, zal het bos voor de varencollectie voor een groot deel als gevarenzone aangemerkt kunnen worden.
Graag zou ik toch wat meer grip willen krijgen en min of meer ingrijpender maatregelen lijken dan ook onvermijdelijk. Om nieuwe onopvallende wortelaanwas op dezelfde plaatsen zo veel mogelijk te voorkomen heb ik een begin gemaakt met het wegzagen van enkele kleinere bomen.


















Het bezorgt me een dilemma, een schuldgevoel. Ik begon zelfs te denken dat het bos de oudste rechten heeft, de varens zijn tenslotte later toegevoegd. Uiteindelijk lijkt mij het beste een compromis te sluiten met mezelf. Voorlopig heb ik een aantal kleinere bomen gemerkt met een lint. Ze staan op de nominatie.

















In de herfstvakantie zal ik een begin maken met verdere kap. Maar ook het verplaatsen van enkele varengroepen zal onvermijdelijk zijn om een aantal bomen te sparen.


Onlangs vond ik een aardig artikel op het internet over wortelsnoei met duidelijke aanwijzingen waar ik gemakkelijk gebruik van kan maken.
Het snoeien van boomwortels vindt bij voorkeur plaats in juni of begin juli.
Er wordt uitgegaan van de diametervan de boomstam. Wanneer deze met een factor 12 wordt vermenigvuldigt krijg je de minimale afstand die je met wortelsnoei bij de boom weg moet blijven om deze zo min mogelijk schade te berokkenen.