Voor de keuze van winterharde varens heb ik gebruik gemaakt van bij elke varensoort behorende zogenaamde "hardheidszone". Voor een gedeelte van de tekst heb ik gebruik gemaakt van informatie op de site van Troposfeer.
Hardheidszones worden in sommige tuinboeken vermeld. Vooral in Engelse en Amerikaanse boeken is dat vaak het geval. In dergelijke boeken worden ze nogal belangrijk gevonden. Dit systeem van hardheidszones is ontwikkeld door de US Department of Agriculture en staat bekend als de USDA hardiness zones.
Oorspronkelijk alleen ontwikkeld voor de Verenigde Staten maar later uitgebreid naar de rest van de wereld. In sommige plantenboeken, meestal Engelstalige, wordt van de beschreven soorten ook de hardheidszone gegeven. Dit is een aardige indicatie van de bruikbaarheid van een plant voor de tuin, maar ook niet meer dan dat. Er mankeert nogal wat aan deze "hardheidsindicatie!". West-Nederland wordt geacht een zone 8a-klimaat te hebben, terwijl in het oosten een gedeelte (m.n. Gelderland,Overrijssel en Drenthe) een 7b-zone zouden liggen.
Maar als je op een zonekaart van Europa kijkt, (bijv. zie www.usna.usda.gov/hardzone) dan zie je dat bijv. Lyon ook een 8a-zone heeft. En delen van Spanje ook! Hoe kan dat?
Een zone is alleen gebaseerd op de gemiddelde jaarlijkse minimumtemperatuur die in een gebied voorkomt. Het zegt verder niets over tijdsduur en frequentie van een dergelijke lage temperatuur. Het zegt ook niets over de "overige" temperaturen, de hoeveelheid regen, de verdeling daarvan over de seizoenen, de hoeveelheid zonneschijn, sneeuw, etc.
Vandaar dat het klimaat in eenzelfde zone enorm kan verschillen van regio tot regio. Een zuidelijkere ligging (maar eenzelfde zone) kan zorgen voor een groter aantal zonuren, hogere dagtemperaturen, een grotere zonintensiteit en een langere zomer, waardoor de plant meer kan afrijpen en afharden voor de winter. Ook kan een drogere winter voor hogere koudebestendigheid zorgen dan in onze natte winters.
In mijn eigen tuin in West Nederland en bij het Varenbos in de Correze zijn er dan ook grote verschillen waar te nemen. Op het kaartje van West Europa is een gelijke hardheidszone af te lezen. Bepaalde zone 8 varens redden het echt niet in mijn tuin (Nederland) en met zone 9 varens kan ik het helemaal vergeten, terwijl dezelfde soorten in het varenbos heel goed de winter doorkomen. Zelfs Woodwardia radicans en Blechnum tabulare en Blechnum nudum geven daar geen probleem. Ja, de hoeveelheid zon, de intensiteit van licht over het jaar, een langer groeiseizoen, hoeveelheid regen, beschutting enz., het is allemaal van invloed op het welbevinden van de plant. En dat wist ik al maar nu zie ik het ook en dat maakt een groot verschil.
En dan is de factor samenstelling van de grond nog buiten beschouwing gebleven.
Voorlopig blijf ik nog even doorexperimenteren met het waarnemen en vaststellen van verschillen in groeiomstandigheden, binnen geografisch vastgelegde kaders, om voor bepaalde varensoorten een nog betere plek te bepalen.
En dat groeiomstandigheden enorm kunnen verschillen blijkt ook uit het volgende:
Van de zomer namen we met een groep leden van de Nederlandse varenvereniging een kijkje in het Arboretum van Kalmthout. En daar blijkt al enige jaren een Asplenium nidus (zone 10!) in de volle grond te staan in een verdiepte geul. We waren allemaal verrast over dit natuurwonder, het intigreerde ons mateloos hoe dit mogelijk is.
Ik ben benieuwd of deze varen de afgelopen winterperiode heeft getrotseerd. Wellicht wordt de kern elke herfstperiode wel op een natuurlijke manier van een flink winter(blader)dek voorzien. Bladverliezende bomen rondom meer dan genoeg.
Een observatie, wat temperatuurmetingen ter plekke zou niet zo gek (geweest) zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten